Τα όρια της ελευθερίας του Λόγου σε σχέση με τα προσωπικά δεδομένα

Ανέκαθεν ο άνθρωπος επειδή διέθετε λόγο και κρίση, πράγμα το οποίο τον διέκρινε από τα άλλα ζώα, ένιωθε έμφυτη την ανάγκη να κρίνει τον κόσμο που τον περιέβαλλε. Στην περίπτωση μάλιστα που μιλάμε για ένα δημοκρατικό πολίτευμα όπως αυτό της Ελλάδας, υπάρχει ελευθερία του λόγου και επομένως η ελεύθερη άσκηση κριτικής απέναντι σε γεγονότα και ανθρώπους. Το ερώτημα όμως είναι εάν υπάρχει η απόλυτη ελευθερία λόγου στα προσωπικά κυρίως δεδομένα.

Καταρχάς, οφείλουμε να διαχωρίσουμε την ελευθερία του λόγου που έχουν οι απλοί πολίτες όσον αφορά τα προσωπικά δεδομένα κάποιων ατόμων σε σχέση με αυτή που διατίθενται να έχουν οι δημοσιογράφοι. Όντας κάποιος δημοσιογράφος έχει το χρέος να λέει αυτά που πρέπει και όχι να αξιολογεί πρόσωπα και καταστάσεις σύμφωνα με την δική του γνώμη. Έτσι, ένας δημοσιογράφος σχολιάζοντας κυρίως την προσωπική ζωή δημοσίων προσώπων του πολιτικού ή και του καλλιτεχνικού χώρου έχει και το δικαίωμα να εκφράζεται "ανοιχτά" με μια όμως αυτοσυγκράτηση ώστε να αποφεύγονται τυχόν διενέξεις με τα σχολιαζόμενα πρόσωπα.

Από την άλλη πλευρά υπάρχει η άποψη από κάποιους δημοσιογράφους ότι το πόσο κριτικός και εμβαθής θα είναι ο σχολιασμός απέναντι σ’ ένα πρόσωπο εξαρτάται κάθε φορά από το ίδιο το πρόσωπο ή κάποιο "σκάνδαλο" που θα είναι στην επικαιρότητα και θα σχετίζεται μ’ αυτό. Αυτή η ομάδα των δημοσιογράφων δεν διστάζει να προκαλέσει τα σχολιαζόμενα πρόσωπα, εισχωρώντας σε πολύ προσωπικά τους δεδομένα και φτάνοντας σε "κιτρινισμούς ".

Όποιον όμως από τους δυο δρόμους και αν επιλέξει ένας δημοσιογράφος, δηλαδή είτε να αγγίξει ακροθιγώς και με προσοχή τα προσωπικά δεδομένα κάποιου ατόμου είτε να εμβαθύνει αρκετά και κριτικά στην προσωπική ζωή του , απαραίτητη προϋπόθεση είναι να γνωρίζει καλά το κρίνον πρόσωπο. Οφείλει δηλαδή να έχει κάνει μια εμπεριστατωμένη έρευνα για το σχολιαζόμενα πρόσωπο ώστε να μπορεί να προβάλει επιχειρήματα για να στηρίξει την κριτική του, όποια και εάν είναι αυτή.

Την ελευθερία λόγου χωρίς όρια διαθέτει ένας δημοσιογράφος όσον αφορά στην τρέχουσα επικαιρότητα. Εκεί θα λέγαμε πως έχει τον ρόλο του μάρτυρα. Πρέπει να λέει ότι ξέρει με αντικειμενικότητα, δηλαδή η είδηση να δίνει στο κοινό την εικόνα της πραγματικότητας. Καθήκον του δημοσιογράφου είναι να πείσει τον αναγνώστη ότι λέει την αλήθεια, αφήνοντας όμως τα περιθώρια εξέτασης άλλων απόψεων.

Εν’ αντιθέσει με την επικαιρότητα, όταν ένας δημοσιογράφος καλείται να μιλήσει για τα προσωπικά δεδομένα κάποιου ατόμου θα πρέπει να εξετάσει πρώτα το ιστορικό του αλλά και την απήχηση του στο κοινό. Σ’ αυτή την περίπτωση, θα λέγαμε πως ο δημοσιογράφος οφείλει να βρει την χρυσή τομή στα όσα ξέρει και στα όσα θα δημοσιεύσει. Αυτή η χρυσή τομή θα είναι και το κλειδί μιας επιτυχημένης είδησης.

Εν κατακλείδι, υπάρχουν όρια της ελευθερίας του λόγου όσον αφορά στα προσωπικά δεδομένα κάποιου ατόμου και κάθε δημοσιογράφος οφείλει να τα τηρεί. Τα όρια αυτά θα μπορούσαν να ονομαστούν "σεβασμός" στα προσωπικά δεδομένα, η τήρηση του οποίου ξεχωρίζει και έναν δημοσιογράφο.